Procedura Niebieskiej Karty

   Procedura Niebieskiej Karty

Co warto wiedzieć o procedurze Niebieskiej Karty ???

https://www.niebieskalinia.pl/materialy-edukacyjne/procedura-niebieskie-karty

PROCEDURA NIEBIESKIE KARTY DLA SPECJALISTÓW:

ROLA POLICJI W SYSTEMIE PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY DOMOWEJ

Do podstawowych zadań Policji należą:

1. ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra;
2. inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi;
3. wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców;

W zakresie, trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach zadania przewidziane dla Policji wykonują w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz w stosunku do żołnierzy Żandarmeria Wojskowa i wojskowe organy porządkowe (art. 2 ustawy o Policji).

Podstawowe kompetencje Policji:

1. legitymowanie osób w celu ustalenia ich tożsamości;

2. prowadzenie dochodzenia;

3. prowadzenie śledztwa w całości lub w określonym zakresie albo dokonanie poszczególnych czynności śledztwa na zlecenie prokuratora;

4. zatrzymywanie osób w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw, m.in.:

a) Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym;

b) Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi;

c) Policja zatrzymuje osobę podejrzaną, jeśli przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej zostało popełnione przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu, a zachodzi obawa, że ponownie popełni ona przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby wspólnie zamieszkującej, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi;

d) Policja może zatrzymać, a następnie umieścić w policyjnej izbie dziecka nieletniego, co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełnił czyn karalny, a zachodzi uzasadniona obawa ukrycia się nieletniego lub zatarcia śladów tego czynu, albo gdy nie można ustalić tożsamości nieletniego;

5. zatrzymywanie osób pozbawionych wolności, które na podstawie zezwolenia właściwego organu opuściły areszt śledczy albo zakład karny i w wyznaczonym terminie nie powróciły do niego;

6. zatrzymywanie osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia;

7. przesłuchiwanie nieletnich wykazujących przejawy demoralizacji lub którzy dopuścili się czynu karalnego;

8. wykonywanie środka zapobiegawczego w postaci dozoru;

9. występowanie z wnioskiem do prokuratora o zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci nakazania oskarżonemu o przestępstwo popełnione z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej opuszczenia lokalu mieszkalnego zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził;

10. pobieranie od osób wymazu ze śluzówki policzków:

a) w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego,

b) w celu identyfikacji osób o nieustalonej tożsamości oraz osób usiłujących ukryć swoją tożsamość, jeżeli ustalenie tożsamości w inny sposób nie jest możliwe;

11. pobieranie materiału biologicznego ze zwłok ludzkich o nieustalonej tożsamości;

12. przeszukiwanie osób i pomieszczeń w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw;

13. obserwowanie i rejestrowanie przy użyciu środków technicznych obrazu z pomieszczeń przeznaczonych dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia, policyjnych izb dziecka, pokoi przejściowych oraz tymczasowych pomieszczeń przejściowych;

14. dokonywanie kontroli osobistej, a także przeglądanie zawartości bagaży i sprawdzanie ładunku w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego, w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary;

15. obserwowanie i rejestrowanie przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, a w przypadku czynności operacyjno-rozpoznawczych i administracyjno-porządkowych podejmowanych na podstawie ustawy - także i dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom;

16. żądanie niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i jednostki obowiązane są, w zakresie swojego działania, do udzielenia tej pomocy, w zakresie obowiązujących przepisów prawa;

17. zwracanie się o niezbędną pomoc do innych jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, jak również zwracanie się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa;

18. korzystanie z danych o osobie, w tym również w formie zapisu elektronicznego, uzyskanych przez inne organy, służby i instytucje państwowe w wyniku wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz przetwarzanie ich w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości (Dz. U. z 2023 r. poz. 1206),, bez wiedzy i zgody osoby, której dane te dotyczą;

19.korzystanie z informacji kryminalnej zgromadzonej w Krajowym Centrum Informacji Kryminalnych

Środki przymusu

W razie niepodporządkowania się wydanym na podstawie prawa poleceniom organów Policji lub jej funkcjonariuszy, policjanci mogą stosować następujące środki przymusu bezpośredniego, odpowiadające potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom min.:

1. siła fizyczna w postaci technik:

a) transportowych,

b) obrony,

c) ataku,

d) obezwładnienia;

2. kajdanki:

a) zakładane na ręce,

b) zakładane na nogi,

c) zespolone;

3. kaftan bezpieczeństwa;

4. pałka służbowa;

5. wodne środki obezwładniające;

6. pies służbowy;

7. koń służbowy;

8. pociski niepenetracyjne;

9. chemiczne środki obezwładniające.

Jeżeli wymienione powyżej środki przymusu bezpośredniego okazały się niewystarczające lub ich użycie, ze względu na okoliczności danego zdarzenia, nie jest możliwe, policjant ma prawo użycia broni palnej w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę osobie, przeciwko której użyto broni palnej.

Broni palnej można użyć, gdy zaistnieje co najmniej jeden z następujących przypadków:

1. konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na:

a) życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,

b) ważne obiekty, urządzenia lub obszary albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,

c) mienie, który stwarza jednocześnie bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności uprawnionego lub innej osoby, albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,

d) nienaruszalność granicy państwowej przez osobę, która wymusza przekroczenie granicy państwowej przy użyciu pojazdu, broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu, zdrowiu lub wolności uprawnionego lub innej osoby lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem lub sposobem,

e) bezpieczeństwo konwoju lub doprowadzenia;

2. konieczność przeciwstawienia się osobie:

a) niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni, materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności uprawnionego lub innej osoby,

b) która usiłuje bezprawnie odebrać broń palną uprawnionemu lub innej osobie uprawnionej do jej posiadania;

3. bezpośredni pościg za osobą, wobec której:

a) użycie broni palnej było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1 lit. a-d i pkt 2,

b) istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo, o którym mowa w  115 § 20, art. 148, art. 156 § 1, art. 163-165, art. 197, art. 252 i art. 280-282 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny;

4. konieczność:

a) ujęcia osoby:

– wobec której użycie broni palnej było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1 lit. a-d i pkt 2,

– wobec której istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo, o którym mowa w art. 115 § 20, art. 148, art. 156 § 1, art. 163-165, art. 197, art. 252 i art. 280-282 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny,

– dokonującej zamachu, o którym mowa w pkt 1 lit. d lub e,

– jeżeli schroniła się w miejscu trudno dostępnym, a z okoliczności zdarzenia wynika, że może użyć broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu,

b) ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, tymczasowo aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności lub osoby, wobec której zarządzono zatrzymanie i doprowadzenie celem odbycia kary pozbawienia wolności, jeżeli:

– ucieczka tej osoby stwarza zagrożenie życia lub zdrowia uprawnionego lub innej osoby,

– istnieje uzasadnione podejrzenie, że osoba ta może użyć materiałów wybuchowych, broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu,

– pozbawienie wolności nastąpiło lub ma nastąpić w związku z uzasadnionym podejrzeniem lub stwierdzeniem popełnienia przestępstwa, o którym mowa w art. 115 § 20, art. 148, art. 156 § 1, art. 163-165, art. 197, art. 252 i art. 280-282 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny,

c) ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, tymczasowo aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności w związku z uzasadnionym podejrzeniem lub stwierdzeniem popełnienia lub przygotowania do popełnienia przestępstwa, o którym mowa w:

– art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2023 r. poz. 1136, 1834 i 1860),

– art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 184),

– art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego (Dz. U. z 2023 r. poz. 81, 1834 i 1860);

5. konieczność udaremnienia ucieczki osoby pozbawionej wolności z aresztu śledczego lub zakładu karnego oraz osoby konwojowanej lub doprowadzanej, a także pościg za tą osobą.

Postępowanie wobec osób stosujących przemoc domową

Funkcjonariusz Policji ma prawo zatrzymania osób stosujących przemoc domową stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego:

1. osobie zatrzymanej przysługują uprawnienia przewidziane dla osoby zatrzymanej w Kodeksie postępowania karnego;
2. zatrzymanie osoby może być zastosowane tylko wówczas, gdy inne środki okazały się bezcelowe lub nieskuteczne;
3. osoba zatrzymana może zostać umieszczona w pomieszczeniu jednostki organizacyjnej Policji lub pomieszczeniu jednostki organizacyjnej Straży Granicznej przeznaczonym dla osób zatrzymanych;
4. osoba zatrzymana może być okazywana, fotografowana lub daktyloskopowana tylko wtedy, gdy jej tożsamości nie można ustalić w inny sposób;
5. osobę zatrzymaną należy niezwłocznie poddać - w razie uzasadnionej potrzeby - badaniu lekarskiemu lub udzielić jej pierwszej pomocy medycznej.
6. czynności wobec osoby zatrzymanej powinny być wykonywane w sposób możliwie najmniej naruszający jej dobra osobiste;
7. na sposób prowadzenia czynności przez Policję przysługuje zażalenie do miejscowo właściwego prokuratora.

Rola funkcjonariusza Policji w ramach procedury Niebieskie Karty

Podejmowanie interwencji w środowisku odbywa się na podstawie procedury "Niebieskie Karty", która obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, organizacji pozarządowych w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy domowej.

1. Wszczęcie procedury następuje z chwilą wypełnienia formularza "Niebieska Karta – A". Wszczynając procedurę, podejmuje się działania interwencyjne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej. Rozmowę z osobą doznającą przemocy domowej , przeprowadza się w warunkach gwarantujących swobodę wypowiedzi i poszanowanie godności tej osoby oraz zapewniających jej bezpieczeństwo.
2. Po wypełnieniu formularza "Niebieska Karta - A" osobie doznajacej przemocy domowej przekazuje się formularz "Niebieska Karta – B".
3. Przekazanie wypełnionego formularza "Niebieska Karta - A" do zespołu interdyscyplinarnego następuje niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni robiczych od dnia wszczęcia procedury. Kopię wypełnionego formularza "Niebieska Karta - A" pozostawia się u wszczynającego procedurę.
4. W ramach procedury funkcjonariusz Policji:

1) udziela osobie doznającej przemocy domowej niezbędnej pomocy, w tym udziela pierwszej pomocy przedmedycznej;

2) organizuje niezwłocznie dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby doznającej przemocy domowej;

3) podejmuje, w razie potrzeby, inne niezbędne czynności zapewniające ochronę życia, zdrowia i mienia osób doznających przemocy domowej, włącznie z zastosowaniem na podstawie odrębnych przepisów w stosunku do osoby stosującej przemoc domową środków przymusu bezpośredniego i zatrzymania;

4) przeprowadza, o ile jest to możliwe, z osobą stosującą przemoc domową rozmowę, w szczególności o odpowiedzialności karnej za znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od osoby stosującej przemoc domową albo nad małoletnim lub pełnoletnią osobą nieporadną ze względu na jej wiek lub stan zdrowia, oraz wzywa osobę stosującą przemoc domową do zachowania zgodnego z prawem i zasadami współżycia społecznego;

5) przeprowadza na miejscu zdarzenia, w przypadkach niecierpiących zwłoki, czynności procesowe w niezbędnym zakresie, w granicach koniecznych do zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa;

6) podejmuje działania mające na celu zapobieganie zagrożeniom mogącym występować w środowisku domowym, w szczególności składa systematyczne wizyty sprawdzające stan bezpieczeństwa osoby doznającej przemocy domowej, w zależności od potrzeb określonych przez grupę diagnostyczno-pomocową;

7) dokonuje niezbędnych ustaleń w zakresie udziału osoby stosującej przemoc domową w programach korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową lub w programach psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową;

8) informuje, w formie notatki urzędowej, zespół interdyscyplinarny o działaniach podejmowanych wobec osoby doznającej przemocy domowej oraz osoby stosującej przemoc domową, w tym w szczególności o udziale w programach korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową lub w programach psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową.

Rola funkcjonariusza Policji w ramach procedury interwencyjnego zapewnienia dziecku ochrony

W razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe ma prawo odebrać dziecko z rodziny i umieścić je u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej.

W razie zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w  domową pracownik socjalny zapewnia dziecku ochronę przez umieszczenie go u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, dającej gwarancję zapewnienia dziecku bezpieczeństwa i należytej opieki, w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub instytucjonalnej pieczy zastępczej..

1. Decyzję pracownik socjalny podejmuje wspólnie z funkcjonariuszem Policji, a także z lekarzem,  ratownikiem medycznym, lub pielęgniarką. Decyzję podejmuje się w miarę możliwości w obecności i przy wsparciu psychologa.
2. Przed podjęciem decyzji o zapewnieniu dziecku ochrony, pracownik socjalny w uzgodnieniu z funkcjonariuszem Policji, a także lekarzem, ratownikiem medycznym lub pielęgniarką dokonuje oceny ryzyka zagrożenia dla życia lub zdrowia dziecka w kwestionariuszu szacowania ryzyka zagrożenia dla życia lub zdrowia dziecka.
3. Pracownik socjalny ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia sądu opiekuńczego, nie później niż w ciągu 24 godzin od chwili zapewnienia dziecku ochrony, o zapewnieniu dziecku ochrony   i umieszczeniu go u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub instytucjonalnej pieczy zastępczej..
4. O prawie do złożenia zażalenia oraz o czynnościach podjętych na podstawie art. 12a, a także o możliwości uzyskania nieodpłatnej pomocy prawnej pracownik socjalny dokonujący czynności, o których mowa w art. 12a, poucza rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych dziecka. Pouczenie to wręcza się na piśmie.
5. Zażalenie może być wniesione za pośrednictwem pracownika socjalnego, który zapewnił dziecku ochronę, lub funkcjonariusza Policji. W takim przypadku zażalenie podlega niezwłocznemu przekazaniu do sądu opiekuńczego.
6. Funkcjonariusz sporządza z przeprowadzonych czynności notatkę urzędową, a jej kopię przekazuje się do sądu opiekuńczego oraz właściwej jednostki organizacyjnej pomocy społecznej.

Uprawnienie funkcjonariuszy policji do wydania określonych nakazów i zakazów wobec osoby stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby dotkniętej przemocą domową

Policjant ma prawo wydać wobec osoby stosującej przemoc domową w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby doznającej tej przemocy, nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i zakaz zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.

Policjant w nakazie i zakazie wskazuje obszar lub odległość od wspólnie zajmowanego mieszkania, którą osoba stosująca przemoc domową jest obowiązana zachować.

Policjant ma prawo wydać wobec osoby stosującej przemoc domową w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby doznającej tej przemocy, zakaz zbliżania się do tej osoby na wyrażoną w metrach odległość lub zakaz kontaktowania się z osobą doznającą przemocy domowej.

Jeżeli osoba doznająca przemocy domowej uczęszcza do szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, uprawia sport lub pracuje, policjant ma prawo wydać wobec osoby stosującej przemoc domową, stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby doznającej tej przemocy, zakaz wstępu na teren szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, obiektu sportowego lub miejsca pracy, i przebywania na tym terenie, chyba że osoba stosująca przemoc jest tam zatrudniona lub pobiera naukę.

Rola funkcjonariusza Policji w ramach procedury odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Na żądanie kuratora sądowego Policja jest zobowiązana do udzielenia mu pomocy przy czynnościach związanych z przymusowym odebraniem osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.

1. Pomoc powinna polegać na zapewnieniu osobistego bezpieczeństwa kuratorowi i osobie podlegającej odebraniu oraz na zapewnieniu porządku w miejscu przeprowadzenia czynności.
2. Czynności funkcjonariuszy Policji powinny być dokonywane w taki sposób, by nie naruszały dobra osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, w szczególności, by nie doznała ona krzywdy fizycznej lub moralnej.
3. Jeżeli zobowiązany lub inne osoby przeszkadzają w wykonaniu orzeczenia w miejscu pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, na żądanie kuratora sądowego Policja usunie te osoby z miejsca wykonywania orzeczenia.

Rola funkcjonariusza Policji w ramach procedury doprowadzania osób w stanie nietrzeźwości

Osoby w stanie nietrzeźwości mogą być doprowadzone do izby, placówki lub jednostki Policji przez funkcjonariuszy Policji lub strażników straży gminnej.

1. Osobę doprowadzoną do izby lub placówki poddaje się niezwłocznie badaniom lekarskim. Jeżeli istnieją uzasadnione wskazania, osobom w stanie nietrzeźwości udziela się niezbędnej pomocy medycznej lub natychmiast po zatrzymaniu przewozi się do zakładu opieki zdrowotnej.
2. W przypadku braku wolnych miejsc w izbie lub placówce osobę umieszcza się w jednostce Policji.
3. Osoby małoletnie będące w stanie nietrzeźwości doprowadzone do izby, placówki lub jednostki Policji mogą być zwolnione, niezwłocznie po udzieleniu pomocy medycznej, na pisemny wniosek rodziców lub innych opiekunów prawnych.
4. W razie powzięcia przez pracownika izby lub placówki uzasadnionego podejrzenia, że osoba przyjęta popełniła przestępstwo – izba lub placówka zawiadamia niezwłocznie Policję, podając termin, do którego osoba będzie przebywać w izbie lub placówce.
5. O zwolnieniu z jednostki Policji osób do niej przyjętych decyduje komendant jednostki Policji lub upoważniony przez niego pracownik, na podstawie badania zawartości alkoholu w organizmie osoby zwalnianej, w miarę potrzeb biorąc pod uwagę opinię lekarza.
6. Osoby małoletnie po wytrzeźwieniu przekazuje się rodzicom lub innym opiekunom prawnym, a w razie ich niezgłoszenia się najbliższej placówce interwencyjnej.
7. Osoby zwalniane z izby, placówki lub jednostki Policji są informowane pisemnie o możliwości złożenia zażalenia na zasadność i legalność doprowadzenia oraz prawidłowość wykonania decyzji o zatrzymaniu i doprowadzeniu do izby, placówki, zakładu opieki zdrowotnej lub jednostki Policji.

Rola funkcjonariusza Policji w ramach procedur egzekucyjnych

Komornikowi przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych udzielają pomocy lub asystują właściwe ze względu na miejsce wykonywania czynności egzekucyjnych organy Policji.

1. Policja udziela pomocy komornikowi przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych, jeżeli w toku wykonywania tych czynności komornik natrafi na opór, który utrudnia lub uniemożliwia mu wykonywanie tych czynności, albo jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że na taki opór natrafi.
2. Udzielenie pomocy i asystowanie Policji komornikowi przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych polega na zapewnieniu mu bezpieczeństwa osobistego oraz dostępu do miejsca wykonywania tych czynności i porządku w tym miejscu, a także na zapewnieniu bezpieczeństwa również innym uczestnikom postępowania, mając w szczególności na względzie poszanowanie godności osób biorących udział w tych czynnościach.

Podstawa prawna:

1. art. 244, 275, 275a, 311, 325a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks postępowania karnego  (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 37 z późn. zm.).
2. art. 59810 i 59811 ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.). art. 14 – 16 i art. 61 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2011 r., Nr 287, poz. 1687 z późn. zm.)
3. art. 9d, 12a – 12c ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 r., Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.)
4. art. 12 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 383 z późn. zm.).
5. § 2 – 4, 6, 7 i 13, 17   rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury "Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta" (Dz. U. poz. 1870).
6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 września 2023 r. w sprawie procedury postępowania Policji przy wykonywaniu przez pracownika socjalnego zapewnienia ochrony dziecku w razie zagrożenia jego życia lub zdrowia w związku z przemocą domową oraz podejmowaniu decyzji o zapewnieniu tej ochrony (Dz. U. poz. 1807). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 grudnia 2014 r. w sprawie izb wytrzeźwień i placówek wskazanych lub utworzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2075). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 marca 2019 r. w sprawie asystowania komornikowi przez Policję, Straż Graniczną lub Służbę Ochrony Państwa przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych (Dz. U. poz. 538).Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 marca 2019 r. w sprawie udzielania pomocy komornikowi przez Policję lub Straż Graniczną przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych (Dz. U. poz. 551).

ROLA SŁUŻBY ZDROWIA W W SYSTEMIE PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY DOMOWEJ

Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki (art. 30 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1287).). Lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi przystępnej informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Lekarz może udzielić informacji, o której mowa powyżej, innym osobom za zgodą pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego. Obowiązek ten dotyczy także pacjentów, którzy ukończyli 16 lat. Pacjentowi, który nie ukończył 16 lat, lekarz udziela informacji w zakresie i formie potrzebnej do prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego lub terapeutycznego i wysłuchuje jego zdania (art. 31 ust.1, 2, 5 o 7 ustawy o zawodach lekarza o lekarza dentysty). Lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu. Przepisu tego nie stosuje się, gdy:

1. tak stanowią ustawy;
2. badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych, na podstawie odrębnych ustaw, organów i instytucji; wówczas lekarz jest obowiązany poinformować o stanie zdrowia pacjenta wyłącznie te organy i instytucje;
3. zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób;
4. pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy, po uprzednim poinformowaniu o niekorzystnych dla pacjenta skutkach jej ujawnienia;
5. zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie lekarzowi sądowemu;
6. zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innemu lekarzowi lub uprawionym osobom uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń.

W powyższych sytuacjach ujawnienie tajemnicy może nastąpić wyłącznie w niezbędnym zakresie. Lekarz jest co do zasady związany tajemnicą również po śmierci pacjenta, a także nie może podać do publicznej wiadomości danych umożliwiających identyfikację pacjenta bez jego zgody (art. 41 ustawy o zawodach lekarza o lekarza dentysty).

Przedstawiciele ochrony zdrowia - podobnie jak pozostałe służby, które mogą mieć kontakt z osobami doznającymi przemocy domowej – mają obowiązek reagowania w sytuacji, gdy istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa. Na każdym obywatelu spoczywa społeczny obowiązek złożenia zawiadomienia w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu. Obowiązek ten staje się obowiązkiem prawnym w odniesieniu do organów państwowych i samorządowych i wynika z art. 304 kodeksu postępowania karnego (k.p.k.) Brak wypełnienia tego obowiązku w przypadku zobowiązania prawnego skutkować może odpowiedzialnością karną za jego niedopełnienie. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 sierpnia 1962 roku, obowiązek zawiadomienia ciąży na instytucji, przez którą należy rozumieć przede wszystkim jej kierownictwo (zarząd), ale także każdy jej organ powołany do czuwania nad prawidłowością działania tej instytucji, tak więc  prawny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie, ciąży przede wszystkim na osobie pełniącej w danej instytucji funkcję kierowniczą (czyli np. dyrektorze), bądź ponoszącą z innego tytułu szczególną odpowiedzialność. Pozostałe osoby zatrudnione w danej instytucji nie są obciążone takim obowiązkiem, choć z punktu widzenia obowiązku służbowego powinny zawiadomić przełożonego o popełnieniu przestępstwa. W sytuacji nieprzekazania przez podwładnego informacji o podejrzeniu popełnienia przestępstwa może powstać odpowiedzialność dyscyplinarna dla tej osoby. Niedopełnienie obowiązku w postaci złożenia zawiadomienia, o którym mowa w art. 304 § 2 k.p.k., dla funkcjonariusza publicznego może powodować odpowiedzialność karną na mocy art. 231 § 1 k.k.. Przez niedopełnienie obowiązku rozumieć należy całkowite zaniechanie spełnienia obowiązku (brak działania), jaki ciąży na danym podmiocie z racji pełnienia funkcji publicznej, bądź na wykonaniu obowiązku niezgodnie z jego treścią.

Zgodnie  z art. 12 ust.1 ustawy z dnia 12 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej, osoby które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy domowej, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora.

W sytuacji gdy osobą doznającą przemocy jest dziecko należy rozważyć również wystąpienie do sądu rejonowego, wydział rodzinny i nieletnich, z wnioskiem o wgląd w sytuację rodzinną dziecka. Należy podkreślić, że zgodnie z art. 572 k.p.c. każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu, obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy.

Zadania przedstawicieli ochrony zdrowia w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej zostały uregulowane w  ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej.  Zgodnie z wymienioną ustawą osobie doznającej przemocy domowej  udziela się bezpłatnej pomocy, w szczególności w formie:

• poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, zawodowego i rodzinnego;
• interwencji kryzysowej i wsparcia;
• ochrony przed dalszym krzywdzeniem, przez uniemożliwienie osobie stosującej przemoc domową korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania z osobą doznającą przemocy domowej oraz zakazanie kontaktowania się i zbliżania się do osoby doznającej przemocy domowej;
• zapewnienia osobie doznającej przemocy domowej bezpiecznego schronienia w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla osób doznających przemocy domowej;
• badania lekarskiego w celu ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy domowej oraz wydania zaświadczenia lekarskiego w tym przedmiocie;
• zapewnienia osobie doznającej przemocy domowej, która nie ma tytułu prawnego do lokalu zajmowanego wspólniez osobą stosującą przemoc domową , pomocy w uzyskaniu mieszkania;
• udzielania informacji o dostępnych formach wsparcia.

Podkreślić należy, że lekarze mają obowiązek wypełniać bezpłatne zaświadczenia lekarskie osobom doznającym przemocy domowej. Jest to obowiązek lekarza, zatem niedopełnienie go może skutkować zarówno odpowiedzialnością dyscyplinarną, jak i odpowiedzialnością karną – za niedopełnienie obowiązku. Wzór tego zaświadczenia jest określony w  rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2023 r. w sprawie wzoru zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy domowej (Dz. U. poz. 1827).

Zaświadczenia lekarskie o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy domowej wydawane osobom doświadczającym przemocy domowej mają często kluczowe znaczenie, gdyż na ich podstawie organy ścigania ustalają stan faktyczny sprawy, dokonują kwalifikacji prawnej czynu, dopuszczają  dowód z opinii biegłego lekarza sądowego. Pamiętać należy, że zaświadczenie lekarskie o którym  mowa powyżej nie jest tożsame z obdukcją. Biegły sądowy jest organem pomocniczym sądu w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych, co znaczy, że jego specjalistyczna wiedza w zakresie ustanowienia musi być niepodważalna, a organy wymiary sprawiedliwości, dla których biegły ma sporządzać swoje opinie, muszą mieć absolutne zaufanie do osoby biegłego w zakresie jego wiedzy. Instytucja biegłego sądowego to instytucja prawa sądowego procesowego, która została ustanowiona dla zapewnienia należytego funkcjonowania organów wymiaru sprawiedliwości i zabezpieczenia warunków prawidłowego wypełniania przez te organy ich zadań ustawowych. Biegły sądowy jest organem pomocniczym sądu w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych, a jego opinia jest dowodem w postępowaniu przed sądami i organami wymiaru sprawiedliwości. Zaświadczenie lekarskie, którego wydanie jest obecnie obowiązkiem każdego lekarza nie jest obdukcją lekarską, a jedynie materiałem, który stanowi podstawę do wykonania obdukcji przez biegłego powołanego w trakcie postępowania karnego na zlecenie organów ścigania.  

Obowiązek zawiadomienie o przestępstwie i wypełnienia zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy domowej to obecnie nie wszystkie obowiązki lekarza z obszaru przeciwdziałania przemocy domowej. Jeżeli przedstawiciel ochrony zdrowia uzyska informację (albo podejrzenie), że osoba będąca u niego na konsultacji jest osobą doznającą przemocy domowej, ma obowiązek wszcząć procedurę Niebieskiej Karty (dotyczy to zarówno osób dorosłych, jak i dzieci). Procedura ta obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy domowej (art. 9d ust. 2 uppr). Szczególne zadania przedstawicieli ochrony zdrowia wynikające z procedury Niebieskiej Karty  to:

1. Każdorazowe udzielenie osobie doznające przemocy domowej informacji o możliwościach uzyskania pomocy i wsparcia oraz o uprawnieniu do uzyskania bezpłatnego zaświadczenia lekarskiego o  przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy  domowej.
2. Jeżeli stan zdrowia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że doznaje przemocy domowej, wymaga przewiezienia jej do podmiotu leczniczego, formularz Niebieska Karta — A wypełnia przedstawiciel podmiotu leczniczego, do którego osoba ta została przewieziona.

Za przedstawiciela ochrony zdrowia uprawnionego do działań rozporządzenie uznaje osobę wykonująca zawód medyczny, w tym lekarza, pielęgniarkę, położną i ratownika medycznego.

Obowiązkiem przedstawicieli ochrony zdrowia jest także uczestniczenie w pracach Zespołu Interdyscyplinarnego jako jego członek. W skład zespołu interdyscyplinarnego obligatoryjnie wchodzą przedstawiciele:

• jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
• gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
• policji;
• oświaty;
• ochrony zdrowia;
• organizacji pozarządowych;
• kuratorzy sądowi

Przedstawiciel ochrony zdrowia uczestniczy również w procedurze zapewnienia dziecku ochrony na podstawie art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w domowej. Zgodnie z tym przepisem w przypadku  zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w  domową pracownik socjalny zapewnia dziecku ochronę przez umieszczenie go u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, dającej gwarancję zapewnienia dziecku bezpieczeństwa i należytej opieki, w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub instytucjonalnej pieczy zastępczej..

Decyzję o zapewnieniu dziecku ochrony pracownik socjalny podejmuje wspólnie z funkcjonariuszem Policji, a także z lekarzem,  ratownikiem medycznym, lub pielęgniarką. Decyzję podejmuje się w miarę możliwości w obecności i przy wsparciu psychologa.

Przed podjęciem decyzji o zapewnieniu dziecku ochrony, pracownik socjalny w uzgodnieniu z funkcjonariuszem Policji, a także lekarzem, ratownikiem medycznym lub pielęgniarką dokonuje oceny ryzyka zagrożenia dla życia lub zdrowia dziecka w kwestionariuszu szacowania ryzyka zagrożenia dla życia lub zdrowia dziecka.

Pracownik socjalny ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia sądu opiekuńczego, nie później niż w ciągu 24 godzin od chwili zapewnienia dziecku ochrony, o zapewnieniu dziecku ochrony   i umieszczeniu go u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub instytucjonalnej pieczy zastępczej.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 424 z późn. zm.).
2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury "Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta" (Dz. U. poz. 1870).
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2023 r. w sprawie wzoru zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy domowej (Dz. U. poz. 1827).
4. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.).
5. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 17 z późn. zm.).
6. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 37 z późn. zm.).
7. Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1287).
8. Wyrok NSA z dnia 04.06.2001 (II SA 1434/00)

ROLA OŚWIATY W SYSTEMIE PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY DOMOWEJ

. udzielanie kompleksowych informacji o:

1. możliwościach uzyskania pomocy, w szczególności psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej, oraz wsparcia, w tym o instytucjach i podmiotach świadczących specjalistyczną pomoc na rzecz osób doznających przemocy domowej ,
2. możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji osoby doznającej przemocy domowej

2. niezwłoczne zorganizowanie dostępu do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby doznającej przemocy domowej;

3. prowadzenie rozmów z osobami stosującymi przemoc domową, na temat konsekwencji stosowania przemocy domowej oraz informuje te osoby o możliwościach podjęcia leczenia lub terapii i udziale w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową (interwencja psychologiczno – pedagogiczna);

4. diagnozowanie sytuacji i potrzeb osoby doznającej przemocy domowej, w tym w szczególności wobec dzieci;

5. udzielanie kompleksowych informacji rodzicowi, opiekunowi prawnemu, faktycznemu lub osobie najbliższej o możliwościach pomocy psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej oraz wsparcia rodzinie, w tym o formach pomocy dzieciom świadczonych przez instytucje i podmioty w zakresie specjalistycznej pomocy na rzecz osób  doznających przemocy domowej.

Podejrzenie popełnienie przestępstwa znęcania się nad dzieckiem lub innym członkiem rodziny może – poza obowiązkiem wszczęcia procedury Niebieskiej Karty – rodzic obowiązek zawiadomienia organów ścigania (podobnie jak w przypadku pozostałych służb). W odniesieniu do organów państwowych i samorządowych obowiązek zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa jest obowiązkiem prawnym. Zgodnie z art. 304 § 2 kodeksu postępowania karnego Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. Jednocześnie zgodnie z art. 12 ust. 1  ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy domowej, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora. Podkreślić należy, że wszczęcie procedury Niebieskiej Karty nie jest jednoznaczne ze zwolnieniem z obowiązku zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Każdy jednak przypadek trzeba rozpatrywać indywidualnie, zgodnie z zasadami interwencji ustalonymi w danej placówce. Pamiętać też trzeba, że jeżeli dana sytuacja jest sytuacją zagrażającą dobru dziecka obowiązkiem prawnym jest powiadomienie sądu rodzinnego. Zgodnie z art. 572 kodeksu postępowania cywilnego każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy. Obowiązek ten ciąży przede wszystkim na urzędach stanu cywilnego, sądach, prokuratorach, notariuszach, komornikach, organach samorządu i administracji rządowej, organach Policji, placówkach oświatowych, opiekunach społecznych oraz organizacjach i zakładach zajmujących się opieką nad dziećmi lub osobami psychicznie chorymi. Może zatem zdarzyć się sytuacja, w której niezbędne będzie zarówno wszczęcie procedury Niebieskiej Karty, jak i niezwłoczne powiadomienie we własnym zakresie odpowiednich służb o sytuacji, która jest zagrożeniem dla dziecka.  Ponadto, jeżeli zaistnieje taka konieczność, wszczynając procedurę Niebieskiej Karty podejmuje się działania interwencyjne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa doznającej przemocy domowej.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 424 z późn. zm.).
2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury "Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta" (Dz. U. poz. 1870).
3. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.).
4. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 17 z późn. zm.).
5. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 37 z późn. zm.).